از طریق دکمه زیر به صفحه صوت دکتر کلاهدوزان در رادیو پیام (ژنتیک و دیابت) هدایت خواهید شد. در صورتی که با موبایل قادر به پخش آنلاین صوت نیستید، ابتدا فایل را دانلود کنید. (پیام سلامت آقای دکتر قسمتی از فایل 30 دقیقه ای از آرشیو رادیو پیام است.)

از طریق دکمه زیر به صفحه صوت دکتر کلاهدوزان در رادیو پیام (استرس و دیابت) هدایت خواهید شد. در صورتی که با موبایل قادر به پخش آنلاین صوت نیستید، ابتدا فایل را دانلود کنید. (پیام سلامت آقای دکتر قسمتی از فایل 30 دقیقه ای از آرشیو رادیو پیام است.)

از طریق دکمه زیر به صفحه صوت دکتر کلاهدوزان در رادیو پیام (ورزش و دیابت) هدایت خواهید شد. در صورتی که با موبایل قادر به پخش آنلاین صوت نیستید، ابتدا فایل را دانلود کنید. (پیام سلامت آقای دکتر قسمتی از فایل 30 دقیقه ای از آرشیو رادیو پیام است.)

از طریق دکمه زیر به صفحه صوت دکتر کلاهدوزان در رادیو پیام (کنترل دیابت) هدایت خواهید شد. در صورتی که با موبایل قادر به پخش آنلاین صوت نیستید، ابتدا فایل را دانلود کنید. (پیام سلامت آقای دکتر قسمتی از فایل 30 دقیقه ای از آرشیو رادیو پیام است.)

از طریق دکمه زیر به صفحه صوت دکتر کلاهدوزان در رادیو پیام (پیشگیری از عوارض دیابت) هدایت خواهید شد. در صورتی که با موبایل قادر به پخش آنلاین صوت نیستید، ابتدا فایل را دانلود کنید. (پیام سلامت آقای دکتر قسمتی از فایل 30 دقیقه ای از آرشیو رادیو پیام است.)

از طریق دکمه زیر به صفحه صوت دکتر مجید کلاهدوزان در رادیو پیام راجع به پیشگیری از دیابت هدایت خواهید شد. در صورتی که با موبایل قادر به پخش آنلاین صوت نیستید، ابتدا فایل را دانلود کنید. (پیام سلامت آقای دکتر از دقیقه 22 فایل صوتی شروع خواهد شد.)

از طریق دکمه زیر به صفحه صوت دکتر مجید کلاهدوزان در رادیو پیام راجع به عوامل دیابت نوع دو هدایت خواهید شد. در صورتی که با موبایل قادر به پخش آنلاین صوت نیستید، ابتدا فایل را دانلود کنید. (پیام سلامت آقای دکتر از دقیقه 13 فایل صوتی شروع خواهد شد.)

دیابت یکی از شایع ترین بیماری هایی می باشد که عوارض بسیاری را برای فرد مبتلا ایجاد می کند. چاقی و اضافه وزن یکی از عوارض این بیماری می باشد. چاقی به همراه قند خون بالا برای فرد مبتلا بسیار خطرناک می باشد. دلایل بسیار زیادی وجود دارد که افراد مبتلا به این بیماری خاموش به چاقی نیز دچار می شوند. بیماران برای کنترل و تنظیم قند خون خود باید داروهایی را طبق تجویز و نظر پزشک مصرف نمایند که این داروها ممکن است در این افراد اضافه وزن ایجاد نمایند.

رابطه مستقیمی بین این بیماری و چاقی وجود دارد،  افراد چاق که مستعد بیماری دیابت هستند نیز به دلیل اضافه وزن بالا بعد از گذشت زمان ممکن است به این بیماری مبتلا شوند، بنابراین افراد باید وزن خود را کاهش دهند. از دلایل اضافه وزن در افرادی که قند خون بالا دارند می توان به تاثیر انسولین در بدن آنها اشاره کرد. انسولین باعث میشود که کالری ها و چربی های اضافه غذا در بدن به صورت کامل جذب شود و این جذب چربی به صورت اضافه وزن در افراد دیابتی قابل مشاهده می باشد.

چاقی در کدام نوع دیابت بیشتر قابل مشاهده است؟

افرادی که مبتلا به بیماری قند خون بالا از نوع دو می باشند بیشتر دچار چاقی می شوند. این بیماری بیشتر در افراد بالای ۳۰ سال قابل مشاهده است. شروع این بیماری بسیار آهسته می باشد از علائم این بیماری می توان به تاری دید، بهبودی دیررس زخم، احساس سوزش و بی حسی در انگشتان پاها اشاره کرد. افراد مبتلا بیماری خاموش نوع یک دچار کاهش وزن و لاغری می شوند، این بیماری اغلب در سنین زیر ۳۰ سال به وجود می آید و شروع پرصدایی دارد و با علائمی چون تشنگی، پرنوشی، ادرار زیاد، خستگی شدید تظاهر پیدا می کند.

راهکارهای کاهش وزن افرادی که قند خون بالا دارند چیست؟

بیماران باید طبق قد، وزن و استخوان بندی بدن خود کالری مورد نیاز بدن خود را محاسبه و طبق این کالری غذای مورد نیاز خود را مصرف کنند. بیمارانی که قند خون بالا دارند باید کالری که مورد مصرف قرار می‌دهند از کالری مورد نیاز بدن آنها کمتر باشد. از دیگر راهکارهای موثر برای کاهش وزن، انجام حرکات ورزشی به صورت مداوم می باشد. حرکات ورزشی در افراد مبتلا به این بیماری باعث می شود که مقاومت بدن نسبت به انسولین کاهش یابد. از نتایج ورزش کردن کاهش وزن، کالری سوزی و کاهش مقاومت بدن نسبت به انسولین می باشد.

بیماران مبتلا باید تحت نظر پزشک از داروهای کاهنده قند خون مانند داروهای خوراکی و انسولین استفاده کنند. تجویز دارو و دوز مناسب آن باید توسط پزشک انجام شود. پزشک معالج با توجه به میزان قند خون و بدن فرد بیمار، داروی مناسب با کمترین عوارض جانبی را تجویز می‌کند. بیماران نباید بدون تجویز پزشک دوز انسولین  تزریقی را برای کاهش وزن خود کاهش دهند. کاهش دوز انسولین بدون نظر پزشک ممکن است باعث افزایش قند خون و مشکلات زیادی برای بیماران شود.

آیا انسولین باعث چاقی می شود؟

انسولین در تنظیم قند خون افرادی که مبتلا به بیماری دیابت هستند نقش بسیار موثری دارد. علاوه بر این هورمون انسولین، انرژی موجود در غذا را به چربی تبدیل می کند. غذا ابتدا در روده تبدیل به گلوکز یا قند خون می شود، سپس قند از روده وارد جریان خون می شود و هورمون انسولین باعث میشود که قند از جریان خون وارد سلول های بدن شود، در نتیجه مقدار قند خون در حد نرمال و متعادل باقی می ماند.

قند جذب شده توسط این هورمون در بدن توسط سلول ها به انرژی یا چربی ذخیره شده تبدیل می شود. وظیفه انسولین تحریک سلول های عضلات، بافت چربی و کبد می باشد تا قند را جذب کنند. تزریق انسولین در بیماران باعث می شود که جذب قند و گلوکز سلول های بدن از مواد غذایی افزایش یابد و فرد دچار اضافه وزن و چاقی شود. بیمارانی که برای کنترل قند خون از انسولین استفاده می کنند باید همواره با استفاده از راهکارهای موثر به کاهش وزن خود اقدام نمایند.

درمان چاقی کدام نوع از دیابت را درمان می کند؟

درمان چاقی و کاهش وزن می تواند به درمان بیماری خاموش از نوع دو کمک کند، چون در این نوع بیماری، انسولین تولید شده از پانکراس به خوبی عمل نمی کند. در واقع پانکراس به اندازه کافی انسولین ترشح نمی کند و یا اینکه انسولین ترشح شده به علت مقاومت وجود مقاومت به انسولین مخصوصاً در افراد چاق فاقد کارایی لازم است. کاهش مناسب وزن در این بیماران باعث می شود که عملکرد انسولین بهبود پیدا کند.

علاوه بر این درمان چاقی در این نوع افراد باعث میشود که نیاز به داروهای کاهنده قند خون نیز کاهش یابد. افرادی که قند خون بالا دارند می توانند با یک ورزش منظم و مداوم در زمان بندی تعیین شده به وزن ایده آل و مناسب برسند و از بسیاری از مشکلات پیشگیری نمایند. تغییر رفتار و سبک زندگی نیز در این افراد به کاهش وزن موثر کمک می کند.

چه نوع چاقی و اضافه وزن باعث دیابت می شود؟

چربی که در ناحیه داخلی شکم ذخیره می شود جزء چربی هایی می باشد ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد و به چربی احشایی معروف است. این نوع چربی در دیواره های اندام های داخلی قرار می گیرد. چربی احشایی اگر در ناحیه زیر شکم قرار گیرد خطرناک می باشند، چون چربی در ناحیه شکم به راحتی با ورزش از بین نمی رود. سلول های چربی واقع در شکم مواد شیمیایی را آزاد می‌کنند که باعث ناکارآمدی عملکرد انسولین در بدن می شود و افراد را مستعد بیماری دیابت از نوع دو می کند.

جمع بندی

رابطه بین چاقی و قند خون بالا یک رابطه مستقیم و دو طرفه است. افرادی که مبتلا به بیماری هستند با مصرف دارو و تزریق انسولین ممکن است دچار اضافه وزن و چاقی می‌شوند. در افراد مستعد بیماری با چاقی و اضافه وزن، احتمال ابتلا به  دیابت در بدن آنها افزایش می‌یابد. افراد مبتلا و یا مستعد بیماری قند خون بالا باید همواره با کنترل وزن خود و رژیم غذایی سالم مقاومت بدن خود را نسبت به انسولین کاهش دهند. در کلینیک سلامت ایرانیان با تغییر سبک زندگی توانستیم دیابت را تا حد بسیار زیادی کنترل کنیم و وابستگی به دارو را بسیار کاهش دهیم. برای درمان دیابت حتما مقاله دکتر کلاهدوزان در رابطه با این موضوع را بخوانید.

دیابت بارداری مشکلی است که بسیاری از خانم ها در دوران بارداری با آن مواجه می شوند. قند خون بالا در دوران بارداری برای مادر و جنین خطرناک است. در بدن خانم های بارداری که به دیابت مبتلا می‌شوند هورمون انسولین به اندازه کافی ترشح نمی شود. علاوه بر این سلول های بدن یک خانم باردار نسبت به انسولین واکنش نشان نمی‌دهند و بدن خانم باردار مبتلا به عارضه مقاومت به انسولین می شود.

در این حالت بدن به هورمون انسولین بیشتری برای تنظیم قند خون نیاز دارد و سلول های بدن با مقاومت در برابر ترشح این هورمون باعث افزایش قند خون در بدن خانم باردار می شوند. قند خون بالا در این دوران مشکلات زیادی را برای مادر و جنین ایجاد می کند که یکی از این مشکلات تولد جنین با وزن زیاد می باشد. از مشکلات دیگر می توان به زایمان زودرس اشاره کرد که ممکن است خطراتی را برای مادر و جنین ایجاد کند. جنین مادری که به دیابت مبتلا می باشد ممکن است در دوران بزرگسالی به دیابت نوع دو مبتلا شود.

تأثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین

قند خون بالا در دوران بارداری بر حرکات جنین تأثیر می گذارد، جنین به طور طبیعی در بدن مادر بین ۱۲۰ الی ۱۴۰ دقیقه به صورت کامل می خوابد. اما جنین مادری که مبتلا به دیابت است ممکن است به دلیل غذا نخوردن مادر برای کاهش و تنظیم سطح قند خون گرسنه بماند. گرسنگی جنین باعث می شود که یا تکان نخورد یا تکان خوردن آن به حداقل برسد. در این حالت قند خون جنین به شدت کاهش می یابد.

بهتر است در این حالت، مادر از یک خوراکی شیرین استفاده کند و در صورتی که این حالت زیاد تکرار شود مادر باید به پزشک معالج خود مراجعه کند. با مراجعه مادر باردار پزشک می تواند برای اطمینان از سلامتی جنین، نوار قلب جنین را آماده کند. خانم بارداری که مبتلا به دیابت است باید تحت نظر پزشک باشد و از رژیم غذایی تجویز شده توسط پزشک استفاده نماید.

عوارض انسولین در بارداری

مصرف داروهای کاهنده قند خون برای مادر باردار مجاز نمی باشد چون این داروها از جفت عبور می‌کنند و به بدن جنین می رسند، در این حالت ترشح انسولین در بدن جنین افزایش می یابد و افت قند خون و هیپوگلیسمی در بدن جنین اتفاق می افتد. خانم باردار مبتلا به دیابت است بهتر است برای تنظیم قند خون به جای داروهای خوراکی از انسولین استفاده کنند، چون داروهای خوراکی قدرت کمتری در تنظیم قند خون مادر باردار را دارند.

البته مصرف تزریق انسولین برای مادران باردار باید تحت نظر پزشک انجام شود. خانم ها در دوران بارداری نباید به هیچ وجه مصرف خودسرانه انسولین را انجام دهند و همواره باید با تجویز پزشک و با در نظر گرفتن یک رژیم غذایی سالم انجام شود. انسولین از جفت عبور نمی کند، بنابراین برای بدن جنین نیز عوارضی را ایجاد نمی کند. تزریق انسولین در دوران بارداری برای کنترل قند خون عوارض بسیار کمی را در بدن مادر و جنین ایجاد می کند و حتی باعث سقط جنین نیز نمی شود.

غذاهای پایین آورنده قند خون در بارداری

 بهتر است مادر باردار از رژیم غذایی تجویز شده پزشک متخصص خود و ورزش مناسب استفاده کند، در این صورت می تواند قند خون خود را بدون مصرف داروهای خوراکی و یا انسولین کنترل کند. مادران در دوران بارداری اگر قند خون بالایی دارند نباید به هیچ عنوان از کربوهیدرات ها که جزئی از قندهای ساده هستند استفاده کنند. آبمیوه های صنعتی و شیرینی جزء کربوهیدرات ها محسوب می شوند. بهتر است خانم ها در دوران بارداری برای تنظیم قند خون از مواد غذایی پروبیوتیک مانند ماست طبیعی استفاده نمایند.  می‌توان گفت که پروبیوتیک باکتری زنده است که در دستگاه گوارش به هضم مواد غذایی کمک می‌کند در نتیجه متابولیسم بدن افزایش می یابد و قند خون نیز در حالت طبیعی قرار می گیرد.

مصرف فیبر‌ها مانند میوه و سبزیجات نیز می تواند به خانم مبتلا به دیابت بارداری در تنظیم قند خون کمک کند. خانم های مبتلا به دیابت بارداری به هیچ وجه نباید از نوشابه‌های انرژی زا و گازدار استفاده کنند. توت فرنگی و تمشک نیز برای تنظیم قند خون در دوران بارداری بسیار مفید و مؤثر است. مادران می‌توانند برای دریافت پروتئین و آهن از تخم مرغ آب پز در وعده صبحانه استفاده کنند. مادران می‌توانند از دارچین، کشمش با بادام برای کنترل و تنظیم قند خون استفاده کنند.

آزمایش دیابت بارداری

آزمایش تحمل گلوکز خوراکی یکی از آزمایش های بسیار مهمی است که مادران باید هنگام بارداری آن را انجام دهند. آزمایش موردنظر دو ساعت به طول می انجامد. خانم ها برای انجام این آزمایش باید به مدت ۸ تا ۱۰ ساعت هیچ غذایی مصرف نکنند. برای این آزمایش، باید قند خون در صبح به صورت ناشتا بررسی شود. بعد از یک بار آزمایش مادر باردار میتواند از یک مایع که حاوی گلوکز است استفاده نماید. یک ساعت بعد از نوشیدن مایع باید مادر باردار سه بار دیگر خون بدهد.

خانم هایی که احتمال دیابت بارداری در بدن آن ها متوسط است، باید در سه ماهه دوم بارداری یا بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ آزمایش غربالگری را انجام دهند. البته ممکن است پزشک برای مادرانی که دچار چاقی هستند یا سابقه خانوادگی دیابت دارند در هفته های اول بارداری این آزمایش را تجویز کند.

جمع بندی

مادران در دوران بارداری برای سلامتی خود و جنین باید از یک رژیم غذایی سالم و ورزش مناسب استفاده نمایند. البته خانم هایی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند باید تحت نظر پزشک برای تنظیم قند خون از هورمون انسولین استفاده کنند، چون این هورمون کمترین عارضه را در بدن مادر و جنین ایجاد می کند و برخلاف داروهای خوراکی از جفت عبور نمی کند و به بدن جنین نیز نمی رسد. مادران باردار برای کاهش علائم دیابت باید از مصرف بسیاری از غذاها مانند کربوهیدرات ها و یا چربی ها خودداری کنند و به جای آن از میوه سبزیجات و همچنین مواد غذایی پروبیوتیک استفاده نمایند. اگر مادران مبتلا به دیابت بارداری تمامی نکات را رعایت کنند می‌توانند فرزند خود را در زمان مناسب بدون کمترین مشکل زایمان کنند.

افرادی است که قند خون بالایی دارند در معرض خطرات بسیار جدی قرار دارند و اگر نتوانند قند خون خود را کنترل کنند می‌تواند برای آنها بسیار خطرناک باشد. خصوصا اگر به طور ناگهانی قند خون افزایش یابد خطراتی همچون سکته قلبی، سکته مغزی یا خونریزی چشم و بیهوش شدن برای فرد دیابتی اتفاق خواهد افتاد. در این مقاله به این مواقع بحرانی می‌پردازیم و راه‌هایی برای پایین آوردن سریع قند خون را توصیه می‌کنیم.

بالا رفتن ناگهانی قند دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد مثل خوردن غذاهای ممنوعه و استرس و دلواپسی یکباره ممکن است یکی از عوامل این وضعیت را برای فرد باشد. اما چیزی که اهمیت دارد نحوه برخورد صحیح فرد و اطرافیان بیمار در چنین مواقعی است. خانواده بیمار باید راه های پایین آوردن سریع قند خون را بداند و سریعا وارد عمل شود.

برای این‌ منظور ابتدا باید دانست که قند خون بالا چقدر است تا در چنین مواقعی اقدام به پایین‌ آوردن آن کرد. یک فرد معمولی قند خونش در وضعیت ناشتا ۷۰ است و بعد از خوردن غذا قند خون به ۱۲۰ می رسد که جای نگرانی نیست. در افراد دیابتی قند ناشتا باید ۱۳۰ و بعد از غذا حدود ۱۸۰ باشد اگر در مواقعی تست قند خون دیدید که از عدد ۱۸۰ بالاتر بود و گاهی به ۴۰۰ تا ۶۰۰ نیز رسید حتما سریع آن را پایین بیاورد تا دچار عواقب مختلف نشوید.

روش اورژانسی پایین آوردن سریع قند خون

یکی از راه‌های که برای این موضوع پیشنهاد می‌شود استفاده از انسولین است البته انسولین برای افرادی که نیاز به آن دارند استفاده شود و باید پزشک‌ از قبل تجویز کرده باشد. در برخی از مواقع نیز پزشک اورژانس برای پایین آرودن سریع قند از انسولین استفاده می‌‌کند. ولی همیشه دسترسی به پزشک اورژانس نیست و خود فرد بیمار یا اطرافیان باید سریعا وارد عمل شوند. استفاده از داروهای قندی راه حل خوبی است. متفورمین داروی کنترل قند خون است که در دوزهای مختلفی برای افراد دیابتی استفاده می‌شود. این داروی اورژانسی قبل از خوردن غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همیشه بالا رفتن‌ ناگهانی قند خون نیست که دردسر ساز می‌شود در برخی مواقع نیز پایین آمدن قند خون نیز مشکلاتی را به وجود می‌آورد. افرادی که انسولین مصرف می‌کنند خیلی از مواقع دچار چنین مشکلاتی می‌شوند. این افراد به هیچ وجه نباید گرسنه بمانند زیرا در این صورت دچار ضعف شدید می‌شوند. در چنین مواقعی بهتر است یک چیز خیلی شیرین به بیمار داد تا بدن فوری واکنش نشان دهد تا قند خون کمی بالاتر بیاید. روش هایی دیگری نیز وجود دارند که قند خون را کاهش دهند که در ادامه به مهم‌ترین انها می‌ پردازیم.

روش های طبیعی پایین آوردن سریع قند خون

اگر دچار دیابت هستید باید راه های طبیعی پایین آوردن قند خون را نیز بدانید تا در مواقعی که انسولین در دسترس نیست با مواد غذایی قند را تنظیم کنید. مواد غذایی زیادی هستند که برای اینکار مناسب می باشند. کدام یکی از بهترین دارو برای کاهش قند خون است. کدام را به صورت بخار پز استفاده کنید تا تاثیر شگرف آن را ببینید. بامیه از دیگر مواد خوراکی پر مصرف در بین افراد دیابتی است آن را به صورت ترشی یا داخل خورشت استفاده کنید تا سریع قند خونتان کاهش یابد. غذاهای که دارای کروم و منیزیم هستند مانند کلم بروکلی خام یا خوراکی که دارای پروبیوتیک هستند مانند ماست، بهتر تست داخل ماست شنبلیله بریزید تا بهتر عمل کند.

ماهی، هویج، عدس، کلم، قهوه، شیر، سیر تند، دارچین و صدف و زیتون از جمله مواد غذایی است که مصرف آن برای کاهش دیابت است. یکی از مهمترین آنها نوشیدن سرکه سیب به صورت روزانه است. برخی از دانه های گیاهی نیز برای این مورد موثر هستند مانند تخم کتان، تخم آفتابگردان، تخم کدو، دانه چیا و .. که روش مصرف آنها با غذا یا به صورت جدا گانه است. دمنوش ها را از یاد نبرید مریم گلی، بابونه، چای سبز،  جنسینگ، پونه و چای ترش یا جای سرخ از جمله چای و دمنوش ها می باشند. دیگری میوه ها هستند میوه مانند گریپ فروت، بلوبری، سیب و موز کاملا رسیده و انگور سیاه که مصرف آنها بسیار توصیه می شود.

آش جو همراه با نان سبوس دار سریعا باعث کاهش قند می شود و همانند یک داروی قندی عمل می کند. آب نارنج برای غذا نیز یک راه حل ساده اما کاربردی خواهد بود. استفاده از دارچین در غذا یا دمنوش دارچین نیز روشی معقول و سریع است. استفاده از سیر خام و پیاز خام را فراموش نکنید. از مصرف مواد قندی که موجب تشدید قند می شود جدا بپرهیزید.

یک مقاله به شکل کامل در مورد رژیم غذایی برای کاهش قند خون در مجله سلامت دکتر کو وجود دارد که توصیه می‌کنم حتما مطالعه کنید.

فعالیت هایی که موجب پایین آوردن سریع قند خون

پیاده روی کنید! هنگامی که دچار افزایش قند خون شدید سریعا اقدام به پیاده روی با سرعت بالا کنید تا ضربان قلب افزایش یافته و قند مصرفی به انرژی تبدیل شود. آب زیادی بنوشید! نوشیدن مایعات زیاد غیر قندی نیز اثر بخش است زیرا باعث تخلیه ادرار می شود و بخشی از قند اینگونه تخلیه می شود. یک فعالیت جالب اینکه به صورت مستمر سنگ پا را به کف پای خود بکشید این کار باعث تنظیم قند خون بدن می شود. خونسردی خود را حفظ کنید! در مواقعی که استرس دارید یا اینکه عصبانی می شود بدن بیشتر کورتیزول و گلوکارون ترشح می کند که باعث افزایش قند خون می شود.

مقاله کنترل دیابت با برنامه‌های ورزشی را حتما مطالعه کنید.

جمع بندی

همانطور که بیان کردیم قند خون بالا مضرات زیادی را برای بدن ایجاد می کند شاید برای شما هم این موضوع اتفاق افتاده باشد و از خطرات آن آگاه هستید. در مواقعی که فرد دچار افزایش قند خون شده است عاقلانه ترین راه استفاده از تیم سلامت است. اما اگر دسترسی نبود با دارو قند را کاهش دهید زیرا تاثیر دارو از مواد خوراکی سریعتر است. اما اگر میزان بالا رفتن قند به قدری است که لزومی به دارو ندارد با مواردی که بیان کردیم اقدام به کاهش قند خون کنید.

سبک زندگی سالم که در کلینیک سلامت ایرانیان توسط تیمی از پزشکان آماده شده تنها راه درمان دیابت به روش علمی است که حتما در مورد آن بخوانید. سلامت بیماران دیابتی اهمیت زیادی دارد خود فرد باید تمامی این موارد را بداند و حتی اطرافیان بیمار نیز باید از نحوه تغذیه و دوز مصرف دارو و انسولین او خبر داشته باشند تا بتوانند در مواقع لزوم از آنها استفاده کنند.