دیابت بارداری مشکلی است که بسیاری از خانم ها در دوران بارداری با آن مواجه می شوند. قند خون بالا در دوران بارداری برای مادر و جنین خطرناک است. در بدن خانم های بارداری که به دیابت مبتلا می‌شوند هورمون انسولین به اندازه کافی ترشح نمی شود. هم‌چنین سلول های بدن یک خانم باردار نسبت به انسولین واکنش نشان نمی‌دهند و بدن خانم باردار مبتلا به عارضه مقاومت به انسولین می شود.

در این حالت بدن به هورمون انسولین بیشتری برای تنظیم قند خون نیاز دارد و سلول‌های بدن با مقاومت در برابر ترشح این هورمون، باعث افزایش قند خون در بدن خانم باردار می شوند. قند خون بالا در این دوران، مشکلات زیادی را برای مادر و جنین ایجاد می کند. یکی از این مشکلات تولد جنین با وزن زیاد می باشد. از مشکلات دیگر می توان به زایمان زودرس اشاره کرد که ممکن است خطراتی را برای مادر و جنین ایجاد کند. جنین مادری که به دیابت مبتلا می باشد ممکن است در دوران بزرگسالی به دیابت نوع دو مبتلا شود.

تأثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین

قند خون بالا در دوران بارداری بر حرکات جنین تأثیر می گذارد، جنین به طور طبیعی در بدن مادر بین ۱۲۰ الی ۱۴۰ دقیقه به صورت کامل می خوابد. اما جنین مادری که مبتلا به دیابت است ممکن است به دلیل غذا نخوردن مادر برای کاهش و تنظیم سطح قند خون گرسنه بماند. گرسنگی جنین باعث می شود که یا تکان نخورد یا تکان خوردن آن به حداقل برسد. در این حالت قند خون جنین به شدت کاهش می یابد.

بهتر است در این حالت، مادر از یک خوراکی شیرین استفاده کند و در صورتی که این حالت زیاد تکرار شود مادر باید به پزشک معالج خود مراجعه کند. با مراجعه مادر باردار پزشک می تواند برای اطمینان از سلامتی جنین، نوار قلب جنین را آماده کند. خانم بارداری که مبتلا به دیابت است باید تحت نظر پزشک باشد و از رژیم غذایی تجویز شده توسط پزشک استفاده نماید.

عوارض انسولین در بارداری

مصرف داروهای کاهنده قند خون برای مادر باردار مجاز نمی باشد چون این داروها از جفت عبور می‌کنند و به بدن جنین می رسند، در این حالت ترشح انسولین در بدن جنین افزایش می یابد و افت قند خون و هیپوگلیسمی در بدن جنین اتفاق می افتد. خانم باردار مبتلا به دیابت است بهتر است برای تنظیم قند خون به جای داروهای خوراکی از انسولین استفاده کنند، چون داروهای خوراکی قدرت کمتری در تنظیم قند خون مادر باردار را دارند.

البته مصرف تزریق انسولین برای مادران باردار باید تحت نظر پزشک انجام شود. خانم ها در دوران بارداری نباید به هیچ وجه مصرف خودسرانه انسولین را انجام دهند و همواره باید با تجویز پزشک و با در نظر گرفتن یک رژیم غذایی سالم انجام شود. انسولین از جفت عبور نمی کند، بنابراین برای بدن جنین نیز عوارضی را ایجاد نمی کند. تزریق انسولین در دوران بارداری برای کنترل قند خون عوارض بسیار کمی را در بدن مادر و جنین ایجاد می کند و حتی باعث سقط جنین نیز نمی شود.

غذاهای پایین آورنده قند خون در بارداری

 بهتر است مادر باردار از رژیم غذایی تجویز شده پزشک متخصص خود و ورزش مناسب استفاده کند، در این صورت می تواند قند خون خود را بدون مصرف داروهای خوراکی و یا انسولین کنترل کند. مادران در دوران بارداری اگر قند خون بالایی دارند نباید به هیچ عنوان از کربوهیدرات ها که جزئی از قندهای ساده هستند استفاده کنند. آبمیوه های صنعتی و شیرینی جزء کربوهیدرات ها محسوب می شوند. بهتر است خانم ها در دوران بارداری برای تنظیم قند خون از مواد غذایی پروبیوتیک مانند ماست طبیعی استفاده نمایند.  می‌توان گفت که پروبیوتیک باکتری زنده است که در دستگاه گوارش به هضم مواد غذایی کمک می‌کند در نتیجه متابولیسم بدن افزایش می یابد و قند خون نیز در حالت طبیعی قرار می گیرد.

مصرف فیبر‌ها مانند میوه و سبزیجات نیز می تواند به خانم مبتلا به دیابت بارداری در تنظیم قند خون کمک کند. خانم های مبتلا به دیابت بارداری به هیچ وجه نباید از نوشابه‌های انرژی زا و گازدار استفاده کنند. توت فرنگی و تمشک نیز برای تنظیم قند خون در دوران بارداری بسیار مفید و مؤثر است. مادران می‌توانند برای دریافت پروتئین و آهن از تخم مرغ آب پز در وعده صبحانه استفاده کنند. مادران می‌توانند از دارچین، کشمش با بادام برای کنترل و تنظیم قند خون استفاده کنند.

آزمایش دیابت بارداری

آزمایش تحمل گلوکز خوراکی یکی از آزمایش های بسیار مهمی است که مادران باید هنگام بارداری آن را انجام دهند. این آزمایش دو ساعت به طول می انجامد. خانم ها برای انجام این آزمایش باید به مدت ۸ تا ۱۰ ساعت هیچ غذایی مصرف نکنند. برای این آزمایش، باید قند خون در صبح به صورت ناشتا بررسی شود. بعد از یک بار آزمایش مادر باردار میتواند از یک مایع که حاوی گلوکز است استفاده نماید. یک ساعت بعد از نوشیدن مایع باید مادر باردار سه بار دیگر خون بدهد.

خانم هایی که احتمال دیابت بارداری در بدن آن ها متوسط است، باید در سه ماهه دوم بارداری یا بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ آزمایش غربالگری را انجام دهند. البته ممکن است پزشک برای مادرانی که دچار چاقی هستند یا سابقه خانوادگی دیابت دارند در هفته های اول بارداری این آزمایش را تجویز کند.

جمع بندی

مادران در دوران بارداری برای سلامتی خود و جنین باید از یک رژیم غذایی سالم و ورزش مناسب استفاده نمایند. البته خانم هایی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند باید تحت نظر پزشک برای تنظیم قند خون از هورمون انسولین استفاده کنند، چون این هورمون کمترین عارضه را در بدن مادر و جنین ایجاد می کند و برخلاف داروهای خوراکی از جفت عبور نمی کند و به بدن جنین نیز نمی رسد. مادران باردار برای کاهش علائم دیابت باید از مصرف بسیاری از غذاها مانند کربوهیدرات ها و یا چربی ها خودداری کنند و به جای آن از میوه سبزیجات و همچنین مواد غذایی پروبیوتیک استفاده نمایند. اگر مادران مبتلا به دیابت بارداری تمامی نکات را رعایت کنند می‌توانند فرزند خود را در زمان مناسب بدون کمترین مشکل زایمان کنند.